Yeraltı Görüntüleme Cihazı Nedir? Nasıl Çalışır? Kaç Metre Derinliğe Kadar Görüntüleme Verir? Yeraltı görüntüleme cihazı, yerin altındaki nesneleri ve yapıları tespit etmek ve görselleştirmek için kullanılan elektronik cihazlardır. Farklı çalışma prensiplerine sahip çeşitli yeraltı görüntüleme cihazı türleri mevcuttur. Yazımızın devamında türlere göre olan cihazların açıklaması yer almaktadır.
Askeri operasyonlarda tünel, sığınak ve depoların tespiti için kullanılan yerli ve milli imkanlarla üretilen yer altı görüntüleme cihazı, yerin altından sinyaller vererek yeraltını gösterir.
içindekiler:
Kullanım Alanları:
- Arkeoloji: Yeraltındaki arkeolojik kalıntıları ve eserleri bulmak ve haritalamak için kullanılır.
- Jeofizik: Yeraltı su kaynaklarını, kayaç ve toprak türlerini ve jeolojik fay hatlarını araştırmak için kullanılır.
- İnşaat: Yeraltındaki boruları, kabloları ve temelleri bulmak ve haritalamak için kullanılır.
- Define Arama: Yeraltındaki metalleri ve hazineleri bulmak için kullanılır.
Yeraltı Görüntüleme Cihazı Nedir?
Yeraltı görüntüleme cihazları, yerin altındaki nesneleri ve yapılar hakkında bilgi edinmek için kullanılan elektronik cihazlardır. Arkeoloji, jeofizik, inşaat ve define arama gibi çeşitli alanlarda yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu cihazlar, yeraltındaki nesnelerin konumunu, boyutunu, derinliğini ve hatta türünü belirleyebilir.
Yeraltı Görüntüleme Cihazı Nasıl Çalışır?
Gönderdiği kızılötesi ışınlarla yer altının üç boyutlu görüntüsünü ekrana yansıtan cihazlardır. Bu cihazlar, bir bobinden gönderilen elektromanyetik alan yeraltındaki iletken nesneler tarafından bozulur. Bu bozulma, cihaz tarafından algılanarak nesnenin konumu ve derinliği hakkında bilgi elde edilir. Metal dedektörleri bu kategoriye girer. Genellikle define arama ve boru/kablo tespiti gibi uygulamalarda kullanılır. Görüntüleme derinlikleri 1-3 metre arasındadır.
Kısacası yeraltı görüntüleme cihazı, elektromanyetik dalgaların toprak altındaki nesnelere çarparak yansımasını veya manyetik alanların değişimini tespit ederek çalışırlar. Yeraltı görüntüleme; manyetometre, manyometre, gradyometre, GPR radar, doppler radar cihazlarındaki gibi çeşitli sensörleme dalgaları ile sağlanmaktadır.
1. Elektromanyetik Indüksiyon (EMI) Cihazları:
- Bu cihazlar, bir bobinden gönderilen elektromanyetik alan yeraltındaki iletken nesneler tarafından bozulur. Bu bozulma, cihaz tarafından algılanarak nesnenin konumu ve derinliği hakkında bilgi elde edilir.
- Metal dedektörleri bu kategoriye girer.
- Genellikle define arama ve boru/kablo tespiti gibi uygulamalarda kullanılır.
- Görüntüleme derinlikleri 1-3 metre arasındadır.
- Kullanımı nispeten kolay ve cihazlara göre fiyatları uygundur.
Çalışma Prensibi:
- Bir bobin, elektromanyetik alan üretir.
- Bu alan, yeraltındaki iletken nesnelerden yansır.
- Yansıyan alan, alıcı bobin tarafından algılanır.
- Cihaz, algılanan alanın gücüne ve frekansına göre nesnenin konumunu ve derinliğini hesaplar.
2. Ground Penetrating Radar (GPR) Cihazları:
- Radar dalgaları göndererek ve bunların geri dönüşlerini analiz ederek yeraltındaki nesneleri ve yapıları görüntüler.
- Metal ve metal olmayan nesneleri de tespit edebilir.
- Arkeoloji, jeofizik, inşaat ve define arama gibi geniş bir yelpazede kullanılır.
- Görüntüleme derinlikleri 10-20 metreye kadar çıkabilir.
- EMI cihazlarına göre daha pahalı ve kullanımı daha karmaşıktır.
Çalışma Prensibi:
- Bir verici, yeraltına radar dalgaları gönderir.
- Bu dalgalar, yeraltındaki nesnelerden ve yapılardan yansır.
- Yansıyan dalgalar, alıcı anten tarafından algılanır.
- Cihaz, algılanan dalgaların zaman gecikmelerine ve frekanslarına göre yeraltındaki nesnelerin ve yapıların görüntülerini oluşturur.
3. Elektrorezistivite Tomografi (ERT) Cihazları:
- Toprağa yerleştirilen elektrotlar aracılığıyla elektrik akımı göndererek ve topraktaki direnci ölçerek çalışır.
- Yeraltındaki farklı dirençlere sahip katmanları ve nesneleri belirler.
- Jeolojik araştırmalar, su kaynakları tespiti ve zemin analizi gibi alanlarda kullanılır.
- Görüntüleme derinlikleri oldukça fazladır ve 100 metreyi aşabilir.
- En pahalı ve karmaşık yeraltı görüntüleme cihazı türüdür.
Çalışma Prensibi:
- Toprağa elektrotlar yerleştirilir.
- Elektrotlar arasından elektrik akımı gönderilir.
- Toprağın farklı dirençleri, elektrik akımının akışını etkiler.
- Cihaz, elektrotlar arasındaki potansiyel farklarını ölçerek yeraltındaki direnç dağılımını belirler.
- Bu veriler, yeraltındaki farklı dirençlere sahip katmanların ve nesnelerin görüntülerini oluşturmak için kullanılır.
Yeraltı Görüntüleme Cihazı Kaç Metre Derinliğe Kadar Görüntüleme Verir?
Yeraltı görüntüleme cihazlarının görüntüleyebileceği derinlik, kullanılan cihaza, toprağın türüne ve yeraltındaki nesnenin özelliklerine bağlı olarak değişir. Genel olarak, elektromanyetik indüksiyon cihazları 1-3 metre derinliğe kadar görüntüleme yapabilirken, GPR cihazları 10-20 metre derinliğe kadar inebilir. Elektrorezistivite tomografi cihazları ise daha derinlere inebilme potansiyeline sahiptir.
Genel olarak:
- Elektromanyetik indüksiyon (EMI) cihazları: 1-3 metre
- Ground Penetrating Radar (GPR) cihazları: 10-20 metre (hatta 100 metreye kadar)
- Elektrorezistivite tomografi (ERT) cihazları: 100 metreyi aşabilir
Bazı özel faktörler görüntüleme derinliğini etkileyebilir:
- Toprağın türü: Kuru ve kireçli topraklar, nemli ve killi topraklara göre daha fazla görüntüleme derinliği sağlar.
- Nesnenin türü: Metal nesneler, metal olmayan nesnelere göre daha kolay tespit edilir ve daha derinliklerde görüntülenebilir.
- Cihazın gücü: Daha güçlü cihazlar, daha derinlere inebilir.
Örnek:
- Küçük bir metal dedektörü ile toprağın 1 metrenin altındaki metalleri tespit edebilirsiniz.
- Daha güçlü bir EMI cihazı ile 3 metre derinliğe kadar inebilir ve daha büyük metalleri tespit edebilirsiniz.
- Bir GPR cihazı ile 20 metre derinliğe kadar inebilir ve metal olmayan nesneleri de tespit edebilirsiniz.
- Bir ERT cihazı ile 100 metreyi aşan derinliklere inebilir ve jeolojik katmanları ve yeraltı su kaynaklarını haritalayabilirsiniz.
Yeraltı Görüntüleme Cihazı Türleri Nelerdir?
Yeraltı görüntüleme cihazları, çalışma prensiplerine ve kullanım alanlarına göre farklı kategorilere ayrılabilir. En yaygın kullanılan türler şunlardır:
1. Elektromanyetik Indüksiyon (EMI) Cihazları:
- Bu cihazlar, yeraltındaki iletken nesnelerden (metal, maden vb.) yansıyan elektromanyetik alanları algılayarak çalışır.
- Metal dedektörleri bu kategoriye girer.
- Genellikle define arama ve boru/kablo tespiti gibi uygulamalarda kullanılır.
- Görüntüleme derinlikleri 1-3 metre arasındadır.
- Kullanımı nispeten kolay ve cihazlara göre fiyatları uygundur.
2. Ground Penetrating Radar (GPR) Cihazları:
- Radar dalgaları göndererek ve bunların geri dönüşlerini analiz ederek yeraltındaki nesneleri ve yapıları görüntüler.
- Metal ve metal olmayan nesneleri de tespit edebilir.
- Arkeoloji, jeofizik, inşaat ve define arama gibi geniş bir yelpazede kullanılır.
- Görüntüleme derinlikleri 10-20 metreye kadar çıkabilir.
- EMI cihazlarına göre daha pahalı ve kullanımı daha karmaşıktır.
3. Elektrorezistivite Tomografi (ERT) Cihazları:
- Toprağa yerleştirilen elektrotlar aracılığıyla elektrik akımı göndererek ve topraktaki direnci ölçerek çalışır.
- Yeraltındaki farklı dirençlere sahip katmanları ve nesneleri belirler.
- Jeolojik araştırmalar, su kaynakları tespiti ve zemin analizi gibi alanlarda kullanılır.
- Görüntüleme derinlikleri oldukça fazladır ve 100 metreyi aşabilir.
- En pahalı ve karmaşık yeraltı görüntüleme cihazı türüdür.
4. Diğer Türler:
- Termal görüntüleme kameraları: Yeraltındaki nesnelerin ısı emisyonlarını algılayarak görüntüleme yapar.
- Akustik görüntüleme cihazları: Yeraltındaki ses dalgalarının yayılmasını analiz ederek görüntüleme yapar.
- Manyetometreler: Yeraltındaki manyetik alan değişimlerini algılayarak metal nesneleri tespit eder.
Yeraltı görüntüleme cihazı seçerken, ihtiyacınız olan görüntüleme derinliği, çalışma prensibi, fiyat ve kullanım kolaylığı gibi faktörleri göz önünde bulundurmanız önemlidir.
Örnek:
- Küçük metalleri tespit etmek için bir metal dedektörü yeterli olabilir.
- Daha derinlere inmeniz ve metal olmayan nesneleri de tespit etmeniz gerekiyorsa bir GPR cihazı seçmeniz gerekir.
- Jeolojik araştırmalar yapıyorsanız bir ERT cihazı kullanmanız gerekebilir.
- Cihazın yasal düzenlemelere uygun olduğundan emin olun.
Kullanım yerlerine aşağıdaki örnekler verilebilir:
- Yer araştırmaları: Yol, havaalanı, baraj, su kanalı, santral, yerleşim alanı yer araştırmaları
- Tünel araştırmaları: Demiryolu, karayolu, su tünelleri, tüp geçitler, maden galerisi araştırmaları
- Yapı araştırmaları: Tavan, taban ve duvarların incelenmesi, restorasyon amaçlı araştırmalar
- Arkeojeofizik araştırmaları: Antik şehir, tapınak, mezar, duvar, temel, dehliz ve benzeri tarihi kalıntıların bulunması
- Endüstriyel atık, sızıntı ve çevre kirlenmesinin araştırılması: Eski veya kaydı bulunmayan endüstriyel atık alanlarının bulunması, fabrika, akaryakıt istasyonu, su yolu vb. kaçak ve sızıntılarının belirlenmesi, çöp boşaltım alanlarının yer araştırmaları
- Eski veya kaydı bulunmayan şehir altyapılarının araştırılması: Eski kanalizasyon, su yolu, kanal, boru, sığınak, elektrik ve telefon hatlarının bulunması
- Adli ve adli tıp: Cezaevi firar tünellerinin tespiti, ceset ve toplu mezarların yerlerinin bulunması
- Yeryüzü ve galerilerde maden araştırmaları: Yüzeye yakın madenlerin aranması ve rezerv geliştirme, galeri sürülerek yapılan maden (kömür) araştırmaları, göçük ve maden kazalarında ilk yardım amaçlı çalışmalar
YASAL UYARI:
Yeraltı Görüntüleme Cihazları Hakkında Yasal Düzenlemeler: Yeraltı görüntüleme cihazlarının kullanımı bazı ülkelerde yasalarla düzenlenmiştir. Cihaz satın almadan önce yasal düzenlemeleri kontrol etmeniz önemlidir.
