Gaz Lambası Tekniği Nedir? Gaslighting Nedir?
Türkçe anlamı Gaz Lambası Tekniği olan yabancı dildeki terimi ise Gaslighting, bir tür psikolojik manipülasyon tekniğidir. Uzun bir süre boyunca tek bir veya bir kaç kurban üzerinde uygulanan sinsi bir aldatma tekniğidir. Gaz Kambası Tekniği Nedir ve ne zaman bu terim kullanılmıştır hemen detaylarına girelim.
Gaz Lambası Tekniği Nedir? Gaslighting Nedir?
Mağdurun akıl sağlığını bozması için ve kendini sorgulaması, şüpheye düşmesi için yapılan psikolojik bir aldatma, manipülasyon etme tekniğidir. Gaz Lambası tekniği adı verilen bu korkunç işkencede, kurban, sürekli şüpheye düşürülmeye çalışılan bir aldatma içine çekilir. Yavaşça yapılır. Kötü bir duygusal istismardır. Güçlü olmak isteyen kişinin, karşı taraftaki kişiye sürekli kendi iradesinin dışına çıkabilmesi için bir takım aldatma biçimlerini uygular. Kurban beyninin nasıl yıkandığını asla anlayamaz. Destek şarttır.
Narsist ve psikopatik kişilik bozukluğu olan birey, kendinin güçlü olması için karşısında ki kişiye düzenli ve uzun süreli psikolojik şiddet gösterir ve taciz eder. Şiddet ve taciz edilip, duyguları istismar edilerek yapılan kişiye veya kişilere yönelik bu saldılar, zamanla kurbanda büyük, küçük, orta derecede bir hasara yol açar. İstirmacı, kurbanının kendi iradesine güvenmemesi için uzun dönem kandırarak onun güvenini sarsar. Mağdur zamanla kendisine saygı dahi duyamaz hale gelir. Hatta bu psikolojik saldırıyı yapan kişiye karşı inanılmaz güven duyar. Zaten bu tür saldırıları yapan istismarcılar, özellikle mağdurun en yakını ve en güvendiği kişilerdir.
Mağdurun, güvendiği kişiden gelen bu duygusal istismar sonucu kendine olan güveni gittiği için kendi iradesi ile karar veremez ve ona psikolojik saldırı yapan kişiye güvenerek ondan akıl almaya bile başlayabilir. Duygu istismarı yapan kişiye hayranlıkta duyabilir.
Gaz Lambası Tekniği Gaslighting Terimi Nasıl Ortaya Çıkmıştır?
1938 yılında bir ingiliz tiyatro oyununda ilk kez bu terim ortaya çıkmıştır. Oyun, Aralık ayında, Londra’da ki Apollo Tiyatrosunda oynanır. İleri ki zamanlarda “Angel Street” adına bir filmide yapılmıştır. Tiyatro oyunda Gas Light Gaz Işığı adı verilen bu oyunun başrolünde İngiliz tiyatro oyuncusu Patrick Hamilton‘ un oynamıştır.
Angel Street Gaz Lambası Gaslighting Filmin Konusu
Gaz Lambası yani Gaslighting denilen psikolojik saldırının filmde ki konusunu kısaca anlatalım. Filmde 2 çft vardır. Jack ve Bella isminde ki bu çiftten Jack, sürekli Bella’ ya sinsice bir aldatma tekniği uygular. Evde bir gaz lambası vardır ve bu gaz lambasını Jack hergün bir miktar kısar. Hergün bu gaz lambasını bir miktar bilinçli bir şekilde kısan Jack, Bella’ nın durumu farketmesini sağlar. Bella ” farkettinmi her geçen gün gaz lambasının ışığı azaldı” dediği zaman ise Jack onu kandırarak “ne azalması senin psikolojinmi bozuldu?” diyerek onun kendisi ile bir şüpheye düşürme manipülasyonuna geçer.
Bella ona durumu her anlattığında “ışık daha da kısıldı, farketmedin mi?” diye sorduğunda Jack daha bir sert tepki göstererek “senin doktora gitme zamanın geldi” gibi onun güvenini sarsacak, kendisinden şüphe edecek, psikolofik rahatsızlıklara girmesini sağlayacaktır. Fakat daha sonra ortaya çıkan bir dedektif bu durumu çözerek Jack’ ın böylesine aşağılık bir saldırı yapmasını engeller ve Bella kurtulur.
Filmden de anlaşıldığı gibi Gaslighting adı verilen Gaz Lambası tekniği teriminin anlamı, karşıda ki kişiye çeşitli akıl oyunları yaparak, onun aklı ile şüpheye düşmesini sağlamak ve zamanla kişinin kendine olan saygısını, güvenini kaybederek, Gaslighting uygulayan kişiye bağımlı olmasını amaçlamaktır.
Gaslighting, gaz lambası tekniği saldırısına karşı koyma
Gaslighting, gaz lambası tekniği saldırısı, psikolojik saldırıların en korkuncudur. Genellikle kurban durumu asla farketmemektedir. Çünkü bu saldırıyı yapan kişi kurbanın ya en yakını ya da en sevdiği, güvendiği kişidir. Bu yüzden asla farkedilemez. Farketmek için çok uyanık olmak ve kendi aklına hakim olmak gerekir. Kendisini, düşüncelerini, aklını tamamiyle saldırı yapana bırakmamak bu istismardan kurtulma yoludur.
Kendi akıl ve düşünce ile gidildiğinde “olurmu ortada bir şey var ve ben bunu farkettim” diyerek üstüne gidilmeli kendini bırakmamalı hatta incelemeli, araştırmalıdır.
Gaslighting saldırısını yapan istismarcılar genellikle narsistler, sosyapatlar tarafından yapılır. Kendini güçlü kılmak adına yapılan bu saldırılar, en korkunç pisikoloji saldırıdır. Aslında hepimiz ufak da olsa hayatımızda mutlaka sevdiğimiz ya da yakınımız tarafından Gaslighting – Gaz Lambası tekniğine benzer durumda birçok psikolofik manipüle edildik.
Saldırıya uğradık. Belki farkettik belki de farketmedik. Özellikle sevgililer ya da karı koca arasında bu tür saldırılar gerçekleşebilmektedir. Annenin, babanın çocuğuna gaz lambası tekniği ile yaptığı psikolojik saldırılar ile karşılaşmak mümkün.
Eşlerden birinin amacı karşısında ki sevdiği kişinin ona bağımlı olması için böyle bir saldırı yapar. Uzun süreki yapılan saldırılar kurbana umulmadık zararlar vermektedir. Kişi zamanla sessiz olur, konuşma isteği gider, 1nasıl olsa anlaşılmıyıorum1 gibi düişüncelere girerek kendinini işe yarama, ezik olduğunu hisseder. Zaten amaçta budur, Güvensizlik duygusunu vermek. İleri ki zamanlarda tüm kontrollerini istismarcıya verir. Dünyada tek güveneceği kiişinin olduğunu zannederek, her bakımdan onun isteklerini yapıyor ya da tüm iş, güç gelecek, para yetkilerini ona bırakarak ilgilenmesini istiyor.
Gaz Lambası Tekniğine Maruz Kalanlar Ne Hissediyor?
Güvendikleri ve sevdikleri kişiler tarafından psikolojik saldırıya, gaz lambası tekniğine maruz kalanlar ne hissediyor? Farkedilmezse elbette ki tamiri çok zor sonuca ulaşıyorlar. Kurbanın düşünceleri ve aklı hiçe sayıldığı için, kurban zamanla kendi aklına ve düşüncelerine inanmaz oluyor. Kendi başına karar veremiyor ve aklına güvenmiyor. Konuşmak istediği zaman bile konuşmasının gereksiz, anlamsızolacağını düşünüp, değer bulunmayacağını bildiğinden konuşmak istemiyor. Kendi başına karar alabilme becerisini de kaybeden kurban artık kendini onu istismar eden kişiye bırakıyor. Ona güveniyor ve kendisi ile ilgili kararları onun almasını istiyor.
Öyle etkileniyor, beyni yıkanıyor ki hatta dünyada güveneceği kimsenin kalmadığını sadece istismar uygulayan kişinin tek güvenilir olduğunu düşünüyor. Varını yoğunu istismarcıya emanet ederek ya da bırakarak tamamiyle onun hükmüne giriyor. Artık istismarcı ne isterse onu yapıyor, sadece ona inanıyor.
Gaslighting Gaz Lambası Tekniği Kaç Aşamada Yapılabilir?
Bu teknik 3 şamada da yapılabilir. Sözlü olarak, fiziksel, olay detaylarına girmemek.
- Sözlü olarak yapılan Gaslighting Gaz Lambası Tekniği: Kurbanın aklını karıştırarak bir olayı her seferinde olayın özünü kaybetmeyerek bilerek farklı farklı anlatarak yapılan saldırıdır. Kurbana inanması için hayali bir olay yaratılır, bunu sık sık anlatırken, hayalde yaratılan olayın özü kaybettirilmeden fakat her anlattığında farklı anlatarak kurbanın kafasının karışmasını ve endişelenmesini sağlamaktır.
- Fiziksel Gaslighting İşkencesi:
Bu saldırı evde eşyaların sürekli yer değiştirilmesi ya da kaybolup tekrar ortaya çıkması ile yapılan psikolojik işkencedir. Siz sürekli aynı yerde olan eşyanızın orada olmadığını ve ertesi gün aynı yerde buluyorsanız bu olayı size sert bir dille “çok dikkatsizsin, hep kafan karışık, her zaman aynı yerde olan eşyanı bile bulamıyorsun, saçmalıyorsun sürekli” gibi sert bir dille eleştirilme. - Önemli olayın ayrıntılarını bilinçli olarak anlatmamak:
Sizin için önemi olan bir olayı size üstten anlatarak, daha sonra da detaylarından bahsetme durumudur. Bilinçli bir şekilde önemli kısımlarından söz etmeyerek sonraları konu geçtiğinde “ben bunu sana daha önce anlatmıştım, aklın nerede?” gibi sizin hafıza kaybınızın olabileceğini düşünmenize yol açacak yöntem.
Gaslighting Tuzağına Düşmemek İçin Onları Nasıl Tanırız ve Kurtuluruz
Gaslighting tuzağına düşmemek için onları iyi tanımamız gerekir. Gaslighting saldırısını yapabilecek kişilerin ortak özellikleri:
- Çok yalan söylerler.
Size sürekli yalan söyleyerek sizi kötülüklerden korumak ve uzaklaştırmak için yardım eder gözükürler. - Yalanını farketseniz bile hatta kanıtınız olsa bile sizi yanıltmaya ve yalan söylemeye devam ederler.
Yalan olduğunu biliyorsunuz. Fakat inkar ederek sizin gerçeğinizi sorgulamaya sürüklerler. Hatta size öyle bir şey söylemediğini bile söyleyebilirler. Siz ne kadar gerçekleri sorgulamaya başlarsanız onun tuzağına düşmüş olacak ve zamanla her dediğine inanır hale geleceksiniz. Kanıtınızda varsa ve biliyorsanız asla kendi aklınızdakinden dışarı çıkmayınız. - En yakınınızı kullanırlar. Sizi ona karlşı kışkırtırlar.
Sevdiklerinizden, ailenizden birilerini kullanırlar. Hatta çocuğunuz varsa onun sizin için ne kadar önemli olduğunu bildiğinden onun üzerinden size baskı kurmaya çalışırlar. Örneğin o çocuğun sizin olmaması gerektiğini, sizin daha mükemmel biri olduğunuzu beyninize yüklemeye çalışırlar. Zamanla sizin kendi çocuğunuzu düşman gibi görmenize sabep olurlar. - Zaman içinde sizi yıpratırlar, düşüncelerinizden şüphe duymanızı sağlarlar.
Ne kadar zeki olursanız olun. Sevdiğinize güvendiğiniz için onun kademeli, olarak sizi yanıltacağı aklınıza gelmeyecektir. Gaz lambası tekniğini düşünün. En zeki kişi bile gaz lambasının ışığının zamanla azaldığını göremeyecek bunun sizin aklınızın bir oyunu olduğunu sanacaksınız. Ne kadar kendinden emin olan insan bile olsanız, düşüncelerinizden şüpheye düşeceksiniz. Ona yenileceksiniz. Asla kendi düşüncenizi hafife almayın, tuzaklara düşmeyin. - Yaptıklarına bakın. Sözleri ile uyuşuyoır mu?
Size baskı yapan insanların sadece konuştuğuna bakmayın. Hareketlerine de bakın, inceleyin. Sözleri ile yaptıkları birbiri ile uyuşmuyorsa ortada yanlış giden bir durum olduğunu anlayın. Aklınıza güvenin. - Gaslighter saldırısı yapan insanlar birden sizi övmeye, pozitiflik vermeye başlar.
Sizin düşüncelerinizin yanlış olduğunu, aklınızın yetmediği gibi sözler kullanarak sizin pasifize olmanızı sağlayan kişi bu kez tam tersi sizi birden övmeye başlayacaktır. Sizin kendinizden vazgeçmenizi önlemek için yapılan farklı bir girişimdir. Huzursuzluk vererek o kadar da kendinizin kötü ve zorda olmadığını inandırmaya çalışır. Fakat ikilemde olmanızı sağlayarak çokda kendinize gelmenizi istemeyecektir. - Kafa karışıklığı yaratarak sizin zayıf bir kişilikte olmanızı sağlayacaktır.
Gaslighter saldırısını yapan istismarcılar, kurbanının kafasının karışmasını çok isterler. Hatta bu onları çokda memnun eder. Siz kafanız karıştığı zaman kişiliğinizde de anormal davranışlar olacaktır. Denge ve anormallik hissine girmenizi gören istismarcı bundan keyif alacaktır. - Sizin herşeyde suçlu olduğunuzu size empoze etmeye çalışırlar.
Örneğin, eşiniz sizi aldattı. Bunun sizin suçunuz olduğunu ve sizin kendinizin suçlu olduğunu hissettirerek, kendisinin bu işten sıyrılmasını sağlarlar. Ya da kötü bir bağımlılık içinde olan gaslighter’ ler bunun suçlusunun siz olduğunu, sizin yüzünüzden böyle olduğunu size empoze ederek yaptığının aslında kendi suçu olmadığı oyununu oynayacaklardır. Sizde kendinizi suçlu hissederek, sessizliğe çekilerek ekmeğine yağ sürmüş olacaksınız. - Gaslighter’ ler çok yalancıdır. Diğer insanlarla sizi kışkırtmaya çalışırlar.
İnsanları size karşı kışkırtarak sizin kime güveneceğinizi sorgulamanızı isterler. Sizde zaman içinde sizi oyuna sürükleyen ve sürekli yaptığı oyunlarla, söylediği yalanlarla ona güvenmenizi sağlarlar. Sizi tamamiyle kontrol altına alırlar. - Sizi sürekli küçümser ve hatta bunu başkalarının yanında yapar deli olduğunuz sık sık söyler.
Sizin deli olduğunuzu size sık sık söyleyerek sizi küçümser. Başkalarının yanında sizin deli ve kendi fikirleri ile komik duruma düştüğünüzü söyleyerek sizi içten içe zayıflatır. - Sizde aileniz dahil hatta medyanın bile yalancı olduğunu söyler.
Size yalan söyleyenin başkaları olduğunu söyler. Onlara güvenmemenizi, sizi koruyacağını söyler. Onlardan şüphe duymanızı sağlar. Doğru bilgiye erişmemeniz için onları söylediği herşeyin bir kandırmacadan ibaret olduğu fikrini size aşılar. Sizde artık sadece ona güvenir, ona inanırsınız. - Eğer bir durumu bilir ve emin olsanız dahi sizin yanlış hatırladığınızı söyleyecek inkar edecektir.
Bir durumdan emin bile olsanız “sen bunu nasıl söyleyebilirsin yanlış hatırlıyorsun” diyerek sizi yanıltacaktır. Emin olduğunuzu bile bile kendinizden şüphe duymanızı sağlayacaktır.
Yukarıda ki maddeleri iyice okuyup anlarsanız ve bu teknikleri bilirseniz kendinizi bir gaslighter saldırısına karşı koruyabilirsiniz. Size bu şekilde davranan biri varsa onun sizi etkilemek için baskı yaptığını, amacının sizin iradenizi hiçe saymak ve sizi mahfetmek olduğunu anlayın ve derhal uzaklaşın. Gaslighter istismarcısını kadar hızlı tanırsanız sizin onun tuzağına düşmeniz olanaksızlaşacaktır.
Gaslighter saldırısından kurtulduktan sonra iyileşmeniz mümkün müdür?
Tabii ki. Zor bir süreç olmasına rağmen sizi seven, size güven veren aile ve ya sevdiklerinizin desteği ile bu kötü psikolojiyi atlatabilirsiniz. Uzuın bir süreçtir. Ama siz de sevdiklerinize yardımcı olarak daha hızlı kendinize gelmeyi başarabilirsiniz. Hatta bu kötü psikolojiyi atlattığınızda daha güçlü ve daha hayata sağlam basan bir insan bile olabilirsiniz. Gaslighter tekniği denilen bu kötü psikolojiyi yendiğinizde eski hayatınızdan daha güçlü bir hayatınızın olacağını bile söyleyebiliriz. Önemli olan gaslighter saldırısını erken zamanda hissedebilme ve bu bilinçte biri olmanız önemlidir.
Evde Sürekli Eşyaları Kaybolup Tekrar Ortaya Çıkması
Gaslighter saldırısı yapmak isteyen hasta ruhlu kişiler, sizin akılınızla oynamak isterler. Buna örnek verecek olursak birlikte yaşadığınız sevgiliniz, eşiniz ya da arkadaşınızın böyle saçma bir olaya giremeyeceğini sakın düşünmeyin. Evinizde sizi ilgilendiren ve sizin için önemli olan eşyalarınız, belge ya da tokanız hep aynı yerde duran özel giysiniz birden kaybolursa ve siz aramanıza trağmen bulunamazsa ortada bir dengesizlik vardır.
Ertesi gün kaybettiğinizi sandığınız eşyanız aynı yerde ortaya çıkarsa ve siz aynı evi paylaştığınız kişiye bunu söylediğinizde “dün görememişindir, çok dalgınsın, dikkatsizsin” gibi sert ve kırıcı sözlerle size durumu geçiştiriyorsa dikkat.
Siz eminsiniz fakat algılamanız yanlışmış gibi kafanız karışıyırsa bunu çözmenin tek yolu var. Kamera. Evinize kuracağınız gizli bir kamera ile bu olayı ortaya çıkarabilir, sizi delirtmek isteyen bu ruh hastası kişiden erken zamanda kurtulabilirsiniz. Bu tür insanlar siz ayrıldığınızda tekrar denemek için ısrar ederler. Sakın geri dönmeyin. Çünkü bu hastalar zaman içinde psikolojik işkencelerini arttıracaklardır.