Akıllı cep telefonu kullanıyorsanız, bilmeden cebinizde bir siber bombayla dolaşıyorsunuz demektir. Telefonunuzda kötü amaçlı yazılım olduğunu nasıl anlarsınız? Korunma yolları nelerdir? Dünyada 5 milyardan fazla insan cep telefonu kullanıyor. Bu kişilerin %90’ından fazlası, her telefonda ortalama 40 yüklü uygulama kullanıyor. Tedbirsizce indirilen güvenli olmayan uygulama mağazalarında büyük tehlike yatıyor. Fakat tehdit sadece uygulama mağazalarında bitmiyor.
Siber suçlular, kötü amaçlı mobil yazılımları telefonunuza yerleştirme yöntemlerine sahiptir. Sizin yanlış bir tuzağa düşmeniz için tek yapmanız gereken hata kötü bir web sitesini ziyaret etmek, bir e-posta veya kısa mesajdaki gömülü bir bağlantıya tıklamak. İşte bilinçsizce ve dikkatsizce yapmış olduğumuz hareketler bizim siber suçluların tuzağına düşmemize neden oluyor. Mailimize gelen bir postadaki bir belgeyi açmak tuzağa yakalanmamıza sebep oluyor.
Telefonumda Kötü Amaçlı Yazılım Var mı?
Kötü Amaçlı Yazılım Var mı yok mu? bunu anlamak için öncelikle telefonunuzun garip davranmadığını izleyin. Telefonunuzda aşağıda sıraladığımız 6 belirtiden bir veya daha fazlası varsa, bunun nedeni kötü amaçlı yazılım olabilir:
- Olağandışı mesajlar ve pop-up’lar var mı?: Uygunsuz mesajlar veya istenmeyen reklam pop-up’ları, mobil kötü amaçlı yazılım veya casus yazılımların kesin işaretleridir.
- Uygulama çekmecenizdeki veya kitaplığınızdaki tanımadığınız başlıklar: Başlık için internette arama yapın. Uygulamanın güvenli olup olmadığını gösterebilir. Tüm bilinmeyen uygulama başlıklarını silin.
- Yavaş performans: Bu, kullanılabilir RAM’inizin (rastgele erişim belleği) neredeyse sonuna geldiğiniz anlamına gelebilir. Kullanılmayan uygulamaları kaldırın ve telefonunuzu yeniden başlatın. Yavaşlık devam ederse, kötü amaçlı yazılımdan şüphelenin.
- Yüksek internet kullanımı ve/veya artan pil tüketimi: Kötü amaçlı yazılım bir cihazda çalıştığında bu iki belirti genellikle el ele gider. Kötü amaçlı yazılımı da kaldırarak, belleğinizi ve depolama alanınızı temizlemek için bir sistem sıfırlamasının nasıl yapılacağı hakkında aşağıya bakın.
- Telefon bağlantılarınızda olağandışı gürültü veya statik: Bu, bir gözetleme uygulamasının telefon görüşmelerinizi gözetlediğinin açık bir işaretidir.
- Garip sesli posta mesajları veya metin mesajları: Bilinmeyen taraflardan gelen mesajlar ve aramalar, telefonunuza erişimin tehlikede olduğunun temel göstergeleridir.
Biz farkında olmadan telefonumuzda bir çok casus yazılımlar, kötü amaçlı yazılımlar dolaşıyor. Mobil üzerinden yakalanacağımız kötü amaçlı yazılım, son günlerde büyüyen bir siber güvenlik sorunudur. Bu durum bizim özel verilerinizin çalınmasına ve daha sonra satılmasına neden olabilir. Reklam yazılımları artık dünya çapındaki yeni mobil kötü amaçlı yazılımların %42’sinin nedenidir. Bankacılık kötü amaçlı yazılım tehditleri, özellikle Android cihazlarda %80 arttı.
Kurumsal güvenlikle ilgili en son raporlara göre, telefonlarınızda ücretsiz ve hatta ücretli antivirüs uygulamalarının çoğu karmaşık siber saldırıları tespit etmek veya önlemek için çok fazla etkili olamaz. Ücretsiz Android antivirüs programlarının neredeyse yarısı kötü amaçlı yazılımları etkili bir şekilde algılamadığı görülüyor.
IPhone güvenliği de aşılmaz değildir. Android kötü amaçlı yazılımları iOS virüslerinden çok daha yaygın olsa da, siber suçlular iPhone‘lara daha iyi erişim sağlıyor. Her iki platform da metin mesajları ve diğer paylaşılan dosya alışverişleri yoluyla arka kapıları telefonlara açan kötü amaçlı yazılımlara karşı hassastır.
Siber suçlular verilerinizi istiyor. Mobil kötü amaçlı yazılımların çoğu, çeşitli kullanıcı adlarınızı ve şifrelerinizi çalmak için dijital verilerinize bakmak üzere tasarlanmıştır. Onların amaçları sizin banka bilgilerinize ulaşmak olabilir. Hatta kötü yazılımlar ile ulaşabilirlerde. Siber suçlular, bu bilgilerinizin yanısıra sizin ses ve videonuzu gözetlemelerine ve konumlarınızı takip etmelerine olanak tanıyan istilacı yazılımlara da oldukça iyi hakimler. Peki, telefonumuzda kötü amaçlı yazılım olduğunu nasıl anlarız? Korunmak için neler yapabiliriz? Bunun için aşağıda verdiğimiz adımları uygulayın.
Android Telefonlarında kötü yazılım olduğunu nasıl anlarız?
- Ayarlar paneline gidin ve izinler bölümünü açın.
- Genel olarak, Ayarlar > Uygulamalar > Tüm Uygulamaları Gör’e gidebilirsiniz. Ardından bir uygulama adına dokunun ve İzinler’e dokunmak için listeyi aşağı kaydırın
- Varsayılan olarak verilen izinler için her uygulamayı kontrol edin. Uygulamanın ihtiyaç duyduğu hariç hepsini kaldırın. Kameraya, mikrofona, belgelere ve fotoğraflara erişimin neden gerekli olduğunu sorgulayın. Bunlar, uygulama geliştiricilerinin yazılımdan para kazanmak için verilerinizi toplama yollarıdır.
- İzinleri kaldırma ve kullanılmayan uygulamalar için yer açma seçeneğini açtığınızdan emin olun. Daha da iyisi, kullanmadığınız uygulamaları kaldırmak için uygulama adına uzun basın.
iPhone Telefonlarında kötü yazılım olduğunu nasıl anlarız?
- Ayarlar > Apple Kimliği > Şifre ve Güvenlik’e gidin.
- Tercih ettiğiniz seçenekleri ayarlamak için menü öğeleri arasında ilerleyin. Özellikle Apple Kimliğini Kullanan Uygulamalar bölümüne odaklanın. Fitness veya e-posta uygulamaları gibi hesaplarınıza bağlı üçüncü taraf uygulamaları burada bulabilirsiniz.
- Bu listeyi kısa tutun. Düzenle düğmesine ve kırmızı “sil” simgesine dokunarak artık kullanmadığınız uygulamaları kaldırdığınızdan emin olun.
Telefonda Bulunan Kötü Amaçlı Yazılımı Nasıl Sileriz?
Akıllı telefonunuzu sıfırlamak veya geri yüklemek, yani fabrika ayarlarına döndürmek, şüpheli kötü amaçlı yazılımları ortadan kaldırmak için en etkili çözümlerden biridir. Bunu, sözde mobil güvenlik çözümlerini satın alıp indirerek zaman ve para kaybetmeden önce yapın. Çoğu pil tasarrufu ve bellek temizleme uygulaması gibi, onlarında işe yaramadığı gözleniyor.
Aşağıda vereceğimiz silme adımlarını tamamladığınızda telefonunuzu yeniden ayarlamanız gerekecektir.
Android akıllı telefonunuzu sıfırlamak için şu adımları izleyin:
Verilerinizin Google Drive‘a veya benzer bir çözüme yedeklendiğinden emin olun.
Yedekleme Biçimleri Başlıca Şunlardır: Microsoft’un OneDrive veya kullandığınız başka bir bulut depolama hizmeti, cihazdaki bir XD kartı, yerel bilgisayarınız veya USB sürücüsü gibi harici ortamlar başlıca yedekleme yöntemlerinden bazılarıdır.
Google Drive‘a yedekleme bir zorunluluk değildir, ancak ileride verilerinize kolayca ulaşmanızı sağlayan harika bir yoldur. Telefonunuzu sıfırlamadan önce en azından kişisel verilerinizin yedeğini almanız gerekir. Aksi takdirde, sıfırlama işleminden sonra verilerinize bir daha ulaşamayacaksınız, sıfırlama işlemi sırasında telefonunuzda verileriniz otomatik olarak asla kopyalanmayacak ve onlarda tamamiyle silinecektir. Biz verilerinizi yedeklediğinizi düşünerek telefon nasıl sıfırlanır detaylara geçelim.
Telefon Sıfırlama yani fabrika ayarlarına dönüş
- Ayarlar’ı açın ve Sistem’i seçin.
- Sıfırla seçeneklerini seçin.
- Tüm verileri sil’i seçin (fabrika ayarlarına sıfırlama).
- En alttaki Telefonu Sıfırla’yı seçin.
- Fabrika ayarlarına sıfırlama yapmak istediğinizi onaylamanız istendiğinde Her Şeyi Sil’i seçin.
- Uygulamalarınızı Google Play’den tekrar indirin ve yükleyin.
iPhone’unuzu sıfırlamak için şu adımları izleyin:
iCloud’u veya aşağıda listelenen başka bir çözümü kullanarak verilerinizi yedekleyin. Ancak, saklanan iCloud verilerinize virüs bulaşmadığından emin olun.
- Ayarlar > Genel > iPhone’u Aktar veya Sıfırla’ya gidin
- Tüm uygulamaları ve verileri temizlemek için “Tüm İçeriği ve Ayarları Sil”e dokunun — yine, verilerinizi iCloud’a veya yerel bir sürücüye yedeklediğinizden emin olun!
- iPhone’unuzu yeniden başlatın ve tekrar kurun
- Uygulamalarınızı App Store’dan tekrar indirin ve yükleyin.
DİKKAT: Sıfırlamadan sonra cihazınızda bulunan verilere erişiminiz asla olmayacak. Bu yüzden lütfen verilerinizin yedeğini almayı unutmayınız.