Article 13, Türkçe adıyla 13. Madde Avrupa Parlamentosu (EU) tarafından düzenlenen bir telif hakkı kanunudur. Bu kanun haber, müzik, kitap ya da film gibi içerikleri üretenlerin haklarını daha güçlü bir şekilde korumayı amaçlasa da internetteki çoğu kullanıcı özgürlüğü ve yaratıcılığı sınırlayacağını ve hatta bunun bir nevi sansür olduğunu savunmakta.
Bir çok içerik üreticisini etkileyecek olması internet ortamında büyük tartışmaya neden oldu. Özellikle Youtube ve Twitch başta olmak üzere Facebook, Instagram, Twitter gibi internet ortamında içerik üreten kişileri etkileyecek olan bu yasa Avrupa Parlamentosu tarafından 26 Mart 2019 tarihinde onaylandı fakat yürürlülüğe girmedi.
Article 13 Nedir?
Article 13 ‘e göre bir internet sitesinde başkasına ait telif hakkı bulunan bir içerik bulunuyorsa bunun siteden silinmesi veya sansürlenmesi gerekiyor. Eski kanunda telif hakkına sahip şirketin veya sahibinin itirazı durumunda içerik kaldırılmaktaydı. Şimdi Article 13 ile telif sahipleri itiraz etmeden sitelerin bu içerikleri site içerisinde barındırmaması gerekiyor.
Bu durumdan en çok Youtube ve Twitch platformları etkilenecek gibi gözükmekte. Bu kanun, tüm internet sitelerini kapsadığı için Facebook, Instagram, Twitter gibi büyük sosyal platformlar ve diğer tüm websiteleri telif hakkı içeren materyalleri gözden geçirmek ve hatta kullanıcının yüklemesine engel olma durumunda kalacak.
Article 13 Türkiyeyi Etkileyecek Mi?
Türkiye, Avrupa Birliği üyesi değil ve bu 13. Madde sadece Avrupa ülkelerini kapsamaktadır. Türkiye Avrupa Birliğinde olmamasına rağmen Article 13 den etkilenebilir. Bunun sebebi internet sitelerinin bu yasaya göre şekillenecek olması. Bunların en başında Youtube ve Twitch platformları geliyor. Aynı şekilde Facebook, Twitter, Instagram vb diğer sosyal ağlar da bu durumdan etkileneceği ve düzenlemelere gideceği için Avrupa ülkesi olmayan ülkeler de bu durumdan etkilenecek gibi gözüküyor.
13. Madde yani Article 13 Sonrası Youtube ve Twitch Platformları Ne Olacak?
Article 13 en çok Youtube ve Twitch platformlarını etkileyecek gibi gözüküyor. Artık yüklenen video ve yapılan canlı yayınlarda daha dikkatli olunması gerekecek çünkü sunduğunuz içeriğin telif hakkı tamamen size ait olmak ve bunu göstermek durumundasınız.
Eskiden sistem nasıl işliyordu?
Örneğin film eleştiri kanalı, filmden bir kesit koyarak bunu yaptığında veya bir oyuncu, oyunu oynama sırasında video çekip paylaştığında içerik ürettiklerinden dolayı bir yasakla karşılaşmıyordu fakat telif hakkına sahip şirket şikayet ettiğinde video kaldırılabiliyordu. Şimdi 13. Madde / Article 13 ‘ten dolayı filmden bir kesit içerdiği için video artık direkt olarak yüklenemeyebilir.
Change.org’ta 5 Milyonu Aşkın İmza Toplanıldı.
Kampanya platformu change.org ta Avrupa Parlamentosu’ndaki oylamadan önce 5 milyonu aşkın imza topladı. Bir çok kullanıcı bu maddenin internet özgürlüğünü kısıtladığını ve hatta sansüre yol açtığını dile getirmekte ve karşı çıkmakta. Artık internette özgürce içerik paylaşılamayacağı ve internet özgürlüğünün sonunu getireceğini savunuyor.
Youtube ‘da bulunan film, dizi eleştiri kanalları, internet geyikleri (memes) kanalları, müzik coverları yapan kanallar, komik montajları derleyen kanallar, yayından kesit videoları paylaşan kanallar, oyun videoları çekenler ve Twitchte canlı yayın yapanlar etkilenecek gibi duruyor.
Çünkü size ait olmayan bir müziği veya görüntüyü artık hiçbir türlü kullanamayacaksınız.
Üstelik sadece Youtube ve Twitch ile sınırlı değil, kanun tüm websitelerini kapsadığı için bu içerikleri Instagram, Twitter veya bambaşka bir platformda bile paylaşılması mümkün olmayabilir.
Eğer bir websitesi kuruluşunun üzerinden üç yıl geçmiş, yıllık geliri 10 milyon euronun üstünde ve kullanıcı sayısı aylık beş milyonun üstündeyse bu maddeye uyma durumunda kalacak.
Article 13 Amacı
Youtube, Instagram, Facebook, Twitter gibi yerlerde telif hakkına sahip içerikler sıklıkla paylaşılabiliyor. Her ne kadar bu siteler içerikleri hızla kaldırsalar da üzerinden zaman geçebiliyor. Bu geçen süre içerisinde telif hakkı sahibi değil, içeriğin bulunduğu site kazanıyor. Bu yasa telif hakkı sahiplerini korumak amacıyla getiriliyor. Ekşi Sözlük ‘te bulunan “buyuyup buyuk adam olacaktim” isimli yazar bu durumu şöyle dile getirmiş;
Maddenin çıkış amacı her ne kadar doğru olsa da çoğu kişinin madde içeriğinin iyi bir şekilde düzenlenmemiş olmasından şikayetçi. Çünkü maddenin şu an ki hali ile bir müzisyen, istediği şarkıyı coverlayamayacak. Bir oyuncu, oyunu oynarken çektiği videoyu yayınlamayacak veya canlı yayın açamayacak. Bir film eleştirmeni, film eleştirisi yaptığı sırada filmden sahneler gösteremeyecek. Fragman tepki videosu çekenler görüntüye fragmanı koyamayacak. İnternet Memes olarak isimlendirilen komikli montajlar veya derlemeler artık yapılamayacak.
Yasa onaylanmış olsa da hala bir belirsizlik hakim. Telif haklarının nasıl tespit edileceği ve nasıl önlemler alınabileceği de hala meçhul. Telif hakkı içeren videolar nasıl önlenecek? Telif hakkı içeren videoların artık yüklenilmesi bile yasaklanacak mı hala bir netlik kazanmış değil. Büyük platformlar toptan bir yasak uygulayabilirler. Bu yüzden maddeyi destekleyen de bir hayli fazla, karşı çıkan da.
Youtube #saveyourinternet Hareketi
Youtube #saveyourinternet adı altında interneti kurtar! hareketi başlattı. Youtube, yeni maddeden dolayı milyonlarca videoyu ve hatta kanalları kapatabilmek durumunda kalacağını öngörüyor. Bunun yanında telif haklarına sahip olunduğuna yüzde yüz emin olmanın bir yolu olmadığından bir çok karmaşıklığa sebep olabileceğini iddia ediyor. Filtrelerin düzgün çalışıp çalışmadığı hala tartışılmakta.
Siz de #saveyourinternet adı altında yorumlarınızı, endişelerinizi dile getirebilirsiniz.
