Istakoz kabuklu bir hayvandır. Yaşadığı yer denizlerdir. Istakoz Nedir? dersek denizlerde ve tatlı sularda yaşayan zararsız kabuklu bir hayvandır. Denizlerin en derin diplerinde yaşarlar. Kayalıklar veya mercanların aralarında yaşamlarını sürdürürler.
Istakozların vücutlarında 6 tane halka bulunur. Başları vücutlarına yapışıktır. 8 ayağı ve biri büyük diğeri küçük iki kıskaçları bulunmaktadır. 2 gözü ve 2 çift antenleri bulunmaktadır. Hem tatlı suda hemde denizlerde yaşarlar. Ülkemizde Ege Denizi ve Marmara Denizinde yaşarlar. Istakoz tuz oranı çok yüksek olan denizlerde bulunmazlar.
Kabukları çok güçlüdür. Hatta radyasyondan koruyabildiği söylenir. Kabuklarında kitin adı verilen madde bulunmaktadır. Bu madde ıstakozları radyasyondan korur. Istakozlar 30 yıl yaşarlar. Zararsızdırlar. İnsanlara karşı ise savunmasızlardır. Kendilerini koruyamazlar, kaçamazlar.
Istakozların boyları 30 – 40 cm. kadardır. Ağırlıkları 3-5 kilodur. Fakat dünyada çok daha büyük ıstakozların yaşadığıda bilinmektedir. Boyları 1 metre kadar olan ıstakozlar görülmüştür.
Istakozlar yiyecek bulamadıkları zaman birbirlerini yerler. Yamyam özelliğindedirler.
Istakozun Parçalarını Tanıyalım, Istakozun Vücudu
Istakoz kabuk, antenler, saplar, bacaklar denen vücut parçaları bulunmaktadır. Istakozun Parçalarını tek tek tanıyalım.
- Kabuk: Bildiğimiz gibi ıstakoz kabuklu bir hayvandır. Kabuk ıstakozun iskeletidir ve büyümez. Istakoz büyüyebilmek için kabuğunu dökmek zorundadır. Kabuk dökmenin diğer adı deri değiştirmedir.
- Antenler: Istakozlar küçük tüylerle kaplı hayvanlardır. Dört tane uzun ve ince antenleri bulunmaktadır. Antenlerini koklamak için kullanılrlar.
- Bacaklar:
- Pençeler (kıskaç): Yiyecek bulmak ve savaşmak, korunmak için kullanırlar.
- Parmak eklemleri: En lezzetli yer olduğu söylenir.
- Kuyruk:
İstakoz İdrar
Istakoz hayvanlarının özelliklerinden biride birbirleri ile iletişime girmek için birbirlerinin yüzüne idrar yaparlar. Istakozların tuhaf özellikleri bulunmaktadır. Istakozların tuhaf özelliklerini yazalım hemen.
Istakozların Özellikleri Nelerdir?
- Istakozlar çiftleşmek için kabuklarını çıkarırlar.
- Istakozlar büyümek için kabuklarını çıkarırlar.
- Istakozların gözlerinin altında idrar torbaları bulunmaktadır. Istakozlar birbirleri ile iletişim kurarken ya da kavga ederken birbirlerinin yüzüne idrar yaparlar.
- Istakozlarda 2 mide bulunur. İlki kafalarında bulunur. Ezme görevini yapar. İkinci mide ise diğer midenin hemen arkasındadır. Karın kısmına kadar uzanır.
- Bir ıstakozun pençesi bir erkeğin kolunu kırabilir. Çok güçlüdür. Bir ıstakozun pençesi 100 kilo basınç uygulayabilir.
- Erkek ıstakozlar savaşmaktan hoşlanırlar.
- Dişi ıstakozlar en sinirli, en agresif erkeği ararlar. Barınaklarına giderek ilgisini göstermek için barınağa idrar yapar.
- Istakozların idrar yapmasının sebebi, diğer ıstakozu etkilemek, sakinleştirmek, ilgisini göstermek, iletişim kurmak içindir.
- Istakozlarının kanları mavidir. En farklı özelliklerinden biride kan renklerinin farklı olmasıdır.
- Istakozların ses telleri yoktur.
- Solungaçları bulunur. Solungaçlar ile solunumu gerçekleştirirler.
- Renkleri mavi ve yeşildir. Kabuklarında ise bölüm bölüm sarı renk bulunur.
- 8 adet ayakları ve kendilerini savunmak içinde 2 adet kıskaçları bulunur.
- Dünyada 100 kadar istakoz çeşidi bulunmaktadır.
Istakozların gözleri, ışığı ve gölgeleri anlar fakat görüntüleri anlayamaz, algılayamaz, görüntüleri tespit edemez. Gözlerinin arasında bir uzantı olur. Bu uzantı genelde gözleri korumak içindir.
Istakozlar Ne İle Beslenir?
Istakozlar etçil hayvanlardır. Istakozlar et yiyerek beslenir. Denizlerde yaşayan salyangoz, yengeç, balık, midye, kokuşmuş etler ve kurt gibi hayvanları yerler. Avlarını önce birinci midelerinde ezerler daha sonra ikinci midelerine gönderirler. Istakozlar ne ile beslenir?
Istakozlar 2 Mideye Sahiptir
Istakozlarda 2 mide bulunur. Yiyeceklerini önce ezerler. Yiyecekleri başlarında bulunan, gözlerinin hemen arkasında yer alan birinci mideleri ile ezerler. Buna mide değirmenide diyebiliriz. Yiyecekler mide değirmeni olarak adlandırılan birinci midede iyice ezildikten sonra ikinci mideye gönderilir.
Istakozlar 2 farklı boyutta kıskaçlara sahiptir. Büyük olan kıskaçı, avlarını kırmak, ezmek için kullanırlar. Daha küçük olan kıskaçı ise kesici olarak kullanırlar. Eti parçalar, ufak bölümlere ayırabilirler. Böylece ıstakozlar yiyeceklerini, ağızlarına göre olacak boyuta getirerek daha kolay beslenirlerler.
Istakozlar Uzuvlarını İsterlerse Düşürürler
Istakozlar bir düşmandan kaçarken, hayatlarını korumak için pençelerini ya da bacaklarını düşürerek kaçarlar. Bir ıstakoz, bacağını ya da pençelerini kaybederse tüy dökülme sırasında yenilerini kazanırlar.
Istakozlar erişkin boyutlarına gelene kadar bir kaç kez kabuklarını değiştirirler yani derilerini değiştirirler. Kabuklarını değiştirirken önce kabuk yarılır. Ardından zamanla tekrar yeni kabuk oluşur.
Istakozlar Ne Renktir?
Istakozlar her renk olabilirler. Gökkuşağı, mavi, sarı, turuncu renklerine sahip olanları vardır.
Istakoz Pişerken Neden Farklı ve Kötü Sesler Çıkar?
Istakozlarda İki Mide Bulunur
Istakozlar pişerken çıkan sesler aslında kabuklarındaki havadır. Tencereden gelen sesler ıstakozun, aşırı sıcaklık ile kabuğundan çıkan havanın sesidir. Istakozların sesleri yoktur. Bu yüzden gelen ses onlardan değil kabuklarından çıkan havanın verdiği sesdir. Istakozların beyni olmadığı için acıyı hissetmezler.
Istakozlar haşlanarak yenir. Bunun sebebi ise istakozun aniden ölmesi gerekir. Çünkü ıstakozlar ölmek üzere iken kendi etlerini zehirleyebilecek bir salgı salarlar. Bu salgıyı salmaması için ıstakozlar aniden öldürülür.
Istakozlar piştikten sonra renkleri kırmızıya dönüşür.
Istakozlar Nasıl Çiftleşir? Istakozlar Nasıl Ürer?
Istakozlar aşık oldukları ile çiftleşirler. Dişi ıstakoz en güçlü baskın erkeği arar, bulduğu zamanda barınağa idrarını yaparak ilgisini belli eder. Erkek ıstakozu çiftleşmeye ikna etmeye çalışır. Dişi ıstakoz bir kaç ziyaretten sonra erkek ıstakozu sonunda ikna eder ve aşkları başlar. Birliktelikler 10 gün ya da 2 hafta sürer.
Bir kaç zaman sonra daha farklı bir dişi ıstakoz, erkek ıstakozun yanına gelebilir. Erkek ıstakoz onunlada çiftleşir. Tüm dişi ıstakozlar baskın olarak gördükleri erkek ıstakoz ile çiftleşmek için onu ikna ederler.
Istakozlar yumurta ile ürerler. Istakozlar çiftleşme sırasında erkek ıstakoz spermini dişi ıstakozun içine bırakır. Yumurtalar hemen döllenmeyebilir. Bazı durumlarda döllenme için yeterli spermin sağlanamadığıda olur. Bu yüzden dişi ıstakoz, bir den fazla erkek ıstakoz ile çiftleşme gerçekleştirebilir.
Dişi ıstakoz yumurtaları döllenmeden 2 yıl boyunca vücudunda canlı sperm olarak taşıyabilir. Döllenmenin olabilmesine ve döllenme koşullarının gerçekleşmesine dişi ıstakoz karar verir. Dişi ıstakoz, erkeğin spermini vücudunda taşır ve ne zaman döllenmeye karar verirse o zaman döllenir.
Dişi ıstakozlar yumurtalarını karın kısımlarında gezdirirler. Döllenen yumurtalar zamanı gelince lavra olarak dışarıya çıkarlar. Yetişkin bir ıstakoz 10.000 – 30.000 arasında binlerce yumurta yumurtlayabilir.
