Tarihi ve turisttik bakımından büyük önemi olan ve inanç mekanı olarak kullanılan Sümela Manastırı, Trabzon ilçesinin Maçka ilçesinde bulunan Karadağ eteklerinde yer alır. Sümela Manastırı, Altındere Köyünde bulunmaktadır. Zigana dağı eteklerine yaptırılan Sümela Manastırı, tarihin en gizemli yapıtlarından biridir. Sümela Manastırının yanından Meryem Ana Panagia Deresi bulunmaktadır. Dik bir tepeye yapılmıştır.
Sümela Manastırı Tarihçesi, Sümela Manastırı Hakkında Bilgi
Sümela Manastırı geniş bir araziye inşa edilmiştir. Dağın eteklerine kurulan manastır, bulunduğu yer bakımından oldukça zor, yüksek tepededir. Dar ve uzun merdivenlerden oluşan bir girişi bulunmaktadır.
Sümela Manastırı MS. 4. yüzyılda inşa edilmiş. M.S. 375 ile 395 yılları olarak düşünülmektedir.
14. yüzyılda tekrar inşa edilerek düzenlenmiş.
Sümela adı Rumcadır. Asıl adı Meryem Ana Manastırıdır.
Yapımında ki tarz Kapadokya kiliselerini andırmaktadır.
Trabzon’da Maşatlık mevkiinde, yapısal olarak çok benzerlikl gösteren bir kilisede bulunmaktadır.
Sümela Manastırı Nasıl İnşa Edildi? Meryem Ana Manastırı Yapımı Nasıl Gerçekleşti?
Manastırın yapımında bir çok efsaneler vardır. Bir inanışa göre Sümela Manastırını (Meryem Ana Manastırı)’ nı 2 rahip inşa etmiştir.
Atina’lı Barnabas ile Sophronios rüyalarında Hz. isa ve Hz.Meryem’i görüyor. Rüyada gördükleri yer tam şu an Sümela Manastırının olduğu yerdir. Birbirlerine gördükleri rüyayı anlatan iki rahip, birlikte manastırı yapmaya karar verirler.
İnşasına başlanan Sümela Manastırının M.S 395 yıllarında bitirildiği düşünülüyor. Manastır Trabzon Rum İmparatoru III. Alexios döneminde yapılmasından ve imparator III. Alexios’ inde destek olmasından ötürü Sümela Manastırının asıl kurucusunun III. Alexios olduğu düşünülmüş ve bu görüşü kanıtlayacak delillerde bulunmuştur.
Hırıstiyanlar için çok önemli olan manastırın içinde Hz. Meryem Ana‘ nın resmi bulunmaktadır. Hz. Meryem Ana resmini Hz. İsa’nın havarilerinden Aziz Lukas’ın çizdiği biliniyor.
14. yüzyılda, Türkmen akımlarının saldırısına uğrayan kentte savunma merkezi karakol olarakta kullanılmıştır. Fatih Sultan Mehmet döneminde, Fatih Sultan Mehmet bir ferman imzalayarak manastırın haklarına dokunulmamasını bildirmiştir. Ardından padişahlardan Yavuz Sultan Selim ise belli bir zaman sonra 2 tane büyük şamdan hediye etmiştir. Osmanlı padişahları bir çok manastırda yaptıkları gibi Sümela Manastırınında haklarını korumuşlardır. Padişahlar, manastı koruma adına birçok imtiyazlar vermişlerdir.
Zamanla manastır, define avcıları tarafından sürekli kazılıp, değerli eşya aranmış ve harabeye dönmüştür. Tekrar restorasyon çalışmaları yapılarak harabeye dönen manastır, günümüz tarihinde tam 3,5 yıldır çok zor doğa koşulları içinde tadilatı yapılmıştır. Tadilat çalışmaları biten Sümela Manastırının 1. kısmı, 25 Mayıs 2019 tarihinde törenle ziyaretçilerin hizmetine açılmıştır. 22 Eylül 2015 tarihinden beri yaklaşık 3,5 yıl restore çalışmaları sırasında manastır ziyaretçilere kapanmıştır. Ziyaretçilere açılan kısım 1.avluya kadar olan kısımdır.
Sümela Manastırının Bölümleri
- Ana kaya kilisesi,
- birkaç şapel,
- mutfak,
- öğrenci odaları,
- misafirhane,
- kütüphane,
- kutsal ayazma
Sümela Manastırının su getirdiği düşünülen büyük su kemeri bulunmaktadır. Kemer çok gözden oluşmaktadır. Bu zamana kadar gelişen saldırı ve tahribatlar sonucu, kemerin büyük bir bölümü yıkılmıştır.
Sümela Manastırına Nasıl Gidilir?
Vadiden girişi olan Manastırın içerisine girmek için, uzun, yüksek, dar ve 100 basamağa sahip olan merdivenlerleri çıkmanız gerekiyor. Hemen giriş kapısının yanlarında Muhafız Odaları yer almaktadır. İç avluya geçmek için yine merdivenler bulunur. Merdivenden inerek iç avluya geçilir. Sol kısımda bir çok manastır binaları ile sağ kısımda kütüphane inşa edilmiştir. Ayrıca sağ yamacın ön yüzünü kaplayan, büyük balkonlardan oluşan keşiş odaları ve misafir odaları bulunmaktadır.
Sümela Manastırı 6 kattan oluşur. Manastırın mimarisinde fresklerin ve resimlerin yer alması ile bir çok insanın ilgisini çekmektedir. Fresk ve resimleri görmek için ziyaretçi ve turist akımına uğrar. Manastırın içinde bulunan kilisenin içi Havva ve Adem‘ in cennetten kovulmasını anlatan resimlerler ile kaplanmıştır.
Askeri ve savunma olarakta kullanılan Manastır Trabzon ilinin önemli gelir kaynağıdır.
Sümela Manastırı Nerededir?
Adres: Altındere Mahallesi, Altındere Vadisi, 61750 Maçka/Trabzon
Açılış tarihi: MS 386
İşlevi: Manastır
Telefon: (0462) 326 07 48
