Istakozlar hakkında detaylı bir yazı hazırladık. Istakozlar Nasıl Ürer başlıklı konumuz üzerinden giderek Istakozlar hakkında bilgiler vereceğiz. Öncelikle ıstakozların cinsiyetini nasıl öğreniriz oradan başlayalım.
Istakozların Cinsiyeti Nasıl Anlaşılır?
Istakozlar denizlerde yaşayan ilginç hayvanlardır. Birbirleri ile iletişim kurmak için birbirlerinin yüzlerine idrar yapan ilgiç hayvanlardır. Bir ıstakozu gördüğümüz zaman onun erkek mi dişi mi olduğu nasıl anlaşılır? Yani ıstakozların cinsiyetini nasıl anlarız?
Bir istakozun erkek mi dişimi olduğunu anlamak için iki yol izlenir. Birinci yol kuyruklarına bakılır. Dişi ıstakoz, erkek ıstakozdan daha geniş kuyruğa sahiptir. Çünkü dişi ıstakoz yumurtalarını kuyruğunda barındrırır. İkinci yol ise bacaklarına bakılır. Istakozu ters çevrilir ve kuyruk tabanına bakılır. Diğerlerinden daha farklı olan bir çift bacak görülür. Görülen bacaklara pleoped denir.
Pleoped Nedir?
Karın segmentlerinden çıkan ve yüzme görevini yapan eklemlerdir. Kabuklu hayvanlarda görülen bacak.
Eğer görülen pleoplar, sert ve tüylü ise bu bir erkek ıstakozdur. Çünkü erkek ıstakozlar spermlerini dişi ıstakoza aktarma sırasında sert pleoplarını kullanırlar. Dişi ıstakozların pleopları ise daha yumuşaktır. Yine dişilerinde pleopları tüylüdür ama daha yumuşaktır. Yumuşak olmasının sebebi dişiler yumurtalarını kuyruklarında taşıdıkları için, yumurtalarına zarar verilmesin diye dişi ıstakozların pleopları yumuşak ve tüylüdür.
Istakozlar Ne Zaman Çiftleşir? Istakozların Çiftleşme Zamanı Nedir?
Istakozların çiftleşme zamanı vardır. Dişi ıstakoz yetişkin bir ıstakoz haline geldiği zaman tüy çıkarır. Dişi ıstakozlar çiftleşme zamanı geldiği zaman tüy çıkartırlar. Tüy çıkarmadan önce dişi ıstakoz, tüy çıkarmaya başlayacağını, çiftleşmeye başlayacağını erkek ıstakozlara bildirmek ister. Bunun içinde suya feromonlarını döker.
Feromon Nedir?
Kimyasal bir maddedir. Aynı türden canlıların genellikle dişilerin erkek olanlarına çiftleşmek istediğini bildirmek için saldığı bir kimyasal maddedir.
Dişi hayvanlar tarafından salınan bir kimyasal maddedir. Disi Istakoz Feromon Salar.
Çiftleşmeye hazır olduğunu feromon salarak bildiren dişi ıstakoz, erkek ıstakozlar tarafından dikkatleri çeker. Dişi ıstakoz çiftleşmek istediği erkek ıstakozun mağarasına giderek idrarını yapar. Dişi, erkeğin dikkatini çekene kadar günlerce idrarını erkeğin mağarasına giderek yapar.
Bu sırada dişi ıstakoz ile çiftleşmek isteyen birden fazla erkek ıstakoz varsa dişi ile çiftleşmek için bir savaşa girerler. Kavgadan başarı ile çıkan erkek ıstakoz, dişi ıstakozu mağarasına götürecektir. Mağarasında dişi ıstakozu koruyacaktır. Çünkü dişi ıstakozlar tüy dökerlerken savunmasızdırlar. Erkek ıstakoz bu gibi durumlarda dişiyi korumaya alacaktır.
Dişi ıstakoz çiftleşmeden önce kabuğunu çıkarır. Dişi ıstakozun sert olan dış iskeleti yani kabuğu döküldüğünde, erkek ıstakoz dişiyi yavaşça ters çevirir ve pleopları ile dişinin karnını deler.
Spermlerini pleoplar ile dişiye gönderir. Erkek ıstakoz spermlerini dişinin sperm yuvalarına gönderir. Spermler dişi döllenene kadar 15 ay kadar canlı olarak dişi ıstakozda yaşayabilir. Dişi ıstakoz spermleri yaklaşık 15 ay kadar vücudunda saklayabilir. Dişi döllenmeye karar verdiği zaman spermleri kullanır.
Dişi ıstakoz, erkek ıstakozun yanından ayrıldığı andan itibaren erkek ıstakoz yeni bir dişi ıstakoz ile çiftleşebilir. Erkek ıstakoz diğer dişi ıstakozu beklemeye başlar. Dişi ıstakozda bir başka ıstakoz ile tekrar çiftleşebilir. Eğer döllenmek için yeterli sperm yoksa dişi bir başka erkek ile tekrar çiftleşebilir. Bir dişide 5.000 ile 100.000 cıvarında yumurta bulunabilir. Dişinin kuyruk kısmında bulunan yumurtalarının döllenmesi için yeterli sperme ihtiyacı vardır.
Istakoz Yumurtasını Nerede Taşır?
Dişi istakozlar yumurtalarını kuyruklarında taşırlar. Istakoz yumurtasını kuyrukta taşır.
Yumurtalar, dişi ıstakozda su sıcaklığına göre kalma süreleri değişir. Sıcak suda ya da soğuk suda yaşayan ıstakozların yumurtaların kuyrukta kalma süreleri farklıdır.
Üremeler genellikle ilkbaharda olur.
Kuluçka dönemi genellikle 10 ila 11 ay arasında gerçekleşir.
Dişi ıstakoz bu süre zarfında yumurtalarını korumak için elinden geleni yapar.
Istakoz yumurtaları küçük meyveler gibi görünürler.
Dişi ıstakoz, döllenmek için uygun bir zamanını bulduğunda bunları yumurtaları ile buluşturur.
Yumurta sayıları 3 bin ila 100 bin arasında değişir. Istakozların çok aşırı sayıda yumurtaları vardır.
Bu yumurtalar kuyruklarının altında yaklaşık 10 ila 11 ay süre zarfında kalacaktır. Tutkal gibi bir madde ile birbirleri ile yapışmış bir halde yumurtalar toplu halde kalarak gelişeceklerdir.
Yumurtalar olgunlaşıp artık lavra olarak küçük ıstakozlar dünyaya gelecektir.
İlk doğduklarında minik ıstakozlar yetişkin ıstakozlar gibi görüntüleri olmayacaktır.
Yetişkin bir ıstakoz haline gelebilmek için yani büyüyene kadar kabuk değiştirler. Buna bir nevi deri değiştirmede denebilir.
Bir ıstakoz yetişkin olana kadar bir çok kez kabuk dökecektir. Büyümek için kabuklarını dökmek zorundadırlar.
Küçük lavralar dünyaya geldikten sonra deniz veya okyanus nerede dünyaya geldi iseler kendilerini koruyacak bir taş ya ada kaya, yosun aralarına girene kadar suda akıntı boyunca yüzerler.
Bu yüzme sırasında milyonlarca lavra hayatını kaybeder. Çünkü bu lavraları yemek için denizlerde, okyanuslarda bekleyen çok sayıda balık vardır.
Yeni doğan ıstakozlar lavra aşamasından çıktıktan sonra kendilerini dış tehlikelerden koruyacak taş ya da kayaların aralarına gizlenirler. Deniz yosunlarının arasına girerek, gizlice yetişkin bir ıstakoz olana kadar kendini korumaya alarak, yetişkin olana kadar kalacaktır.
Istakozlar Hakkında İlginç Bilgiler
- Istakozların kan renginin mavi olmasının sebebi nedir? Istakozların kanları renksizdir. Oksijene karışan kan oksijenin etkisi ile renksiz kan mavi renge dönüşür.
- Istakozların piştikten sonra renklerinin kırmızı olmasının sebebi nedir? Istakozlar yüksek ısıya maruz kalınca renk pigmentleri yok olur. Sadece kırmızı renk yok olmaz. Bu yüzden renkleri kırmızı olarak kalır.
- Istakozlar acı çeker mi? Istakozların omurgaları yoktur. Sinir sistemleri yoktur. Beyinleri farklı ve ufak bir sinir sisteminden oluşmuştur. Bu yüzden acı hisleri yok denecek kadar azdır.
- Istakozlar yüzebilir mi? Aslında yetişkin ıstakozlar yüzemezler. Lavra zamanlarında akıntı yönünde hareket ederler. Büyüdükleri zaman yürüme ve yüzücü ayaklarını kullanarak yüzerler. Yetişkin hale geldiklerinde yürüme ayaklarını ve kuyruklarını kullanarak hareketler ederler.
- Tomalley nedir? Istakozun sindirim sisteminin bir parçasıdır. Türkçesi ıstakoz ciğeri diye bilinir. Tomalley pişirildikten sonra yeşile döner.
- Istakozlarun rengi genellikle yeşil ve mavidir.
- Roe nedir? Dişi ıstakozun döllenmemiş yumurtasına denir.
- Istakozlar sudan çıkarıldığı zaman nemli kalırsa, oksijen sayesinde bir kaç gün yaşayabilir. Su dolu bir kabta taşınırsa kısa zamanda ölürler.
- Istakoz piştiği zaman parlak kırmızı renk olur. Antenleri ve bacakları kolay kırılıp çekilebilir. Tomelley yeşil rengine dönüşmüşse ve roe parlak kırmızıya dönüşmüşse piştiği anlaşılır. Eti mat, beyaz ve yumuşak olması lazım.
